CUMHURA�YET BA�R KADIN DEVRA�MA�DA�R

A�nceki DA�nem KadA�n, Aile ve Sosyal Hizmetlerden Sorumlu Devlet BakanA� A�nay Alpago, a�?Cumhuriyet gerA�ekten bir kadA�n devrimidir.medeni yasa ile beraber kadA�nlar artA�k bu cumhuriyetin onurlu, aydA�n, eAYit yurttaAYlarA� olmanA�n onuruna ulaAYmA�AYlardA�ra�? dedi.

Alpago, Cumhuriyet KadA�nlarA� DerneAYi (CKD) tarafA�ndan AtatA?rk KA?ltA?r Merkezia��nde dA?zenlenen a�?TA?rkiyea��de KadA�n Olmaka�? baAYlA�klA� konferansta yaptA�AYA� konuAYmada, kendi ilA�esinda bu baAYlA�k altA�nda konuAYmanA�n A�ok az kadA�n siyasetA�iye nasip olan bir gA?zellik olduAYunu sA�yledi.

Karadeniz EreAYlia��de partisinin kongreyle seA�ilmiAY ilk kadA�n ilA�e baAYkanA� olduAYunu belirten Alpago, a�?O kongrede beAY altA� kadA�n delege vardA�. Onun dA�AYA�ndaki delegelerin hepsi erkek delegelerdi. Bu herkesin eriAYebileceAYi bir AYey deAYil ama her yerde bu konuda kendi ilA�emle, hemAYerilerimle A�vA?ndA?AYA?mA? hep sA�ylemeye devam ediyoruza�? dedi.

Alpago AYA�yle devam etti:

a�?Biz kadA�nlar, nA?fusun yarA�sA�yA�z, kalan yarA�sA�nA� da dA?nyaya getirenleriz. DA?nya nA?fusunun yarA�sA� olmak demek, insanlA�AYA�n yarattA�AYA� tA?m gA?zelliklerin, tA?m kA?ltA?rA?n, tA?m tarihsel zenginliAYin de yarA�sA�nA�n sahibi olmak demektir. YaratA�lan tA?m uygarlA�klar, ulaAYA�lan bA?tA?n medeniyetler ve onlarA�n sonrasA�nda yaAYanan tA?m gA?zelliklerde k adA�nlarA�n da erkekler kadar payA� vardA�r. BA?tA?n insan haklarA� sA�zleAYmeleri AYA�yle baAYlar: a�?DA?nyaya gelenler, cinsiyetleri, dilleri, dinleri aA�A�sA�ndan eAYit olmayabilir ama dA?nyaya gelen herkes haklarA� ve onurlarA� aA�A�sA�ndan eAYittirlera�� der. O yA?zden kadA�nlar doAYuAYtan sahip olduklarA� haklarA�nA�n ve onurlarA�nA�n eAYit kA�lA�nma mA?cadelesini yA?zyA�llardA�r her yerde kabul ettirmeye A�alA�AYmaktadA�r.a�?

KADINLARIN STATA?SA? A�A�A�N a�?MED-CEZA�Ra�? BENZETMESA�a��

Alpago, TA?rk toplumlarA�nda kadA�nlarA�n statA?sA?nA? denizlerde gA�rA?len med-cezir olaylarA�na benzettiAYini dile getirerek AYunlarA� sA�yledi:

a�? Bilirsiniz bazen denizler A�ekilir gA�kyA?zA?ndeki bazA� olaylara baAYlA� olarak. Kimi zaman denizler yA?kselir. Eski TA?rkler, islamiyetin kabulunden A�nce denizler bir med, yA?kseliAY dA�nemi yaAYamA�AYtA�r. O dA�nemde bu topraklarda yaAYayan kadA�nlar hem ailede eAYit kabul edilmiAYlerdir, hem de devlette eAYit temsili hayata geA�irmiAYlerdir. Tek eAYliliAYin kabul edildiAYi, miras hakkA�nA�n kadA�na da tanA�ndA�AYA�, kadA�n ve erkeAYin hayatA�n her alanA�nda yan yana durabildiAYi yA�llardA�r bu yA�llar. Hatta hakan ve hatun buyuruyor ki diye devlet fermanlarA� imzalanmA�AYtA�r. DA?nyanA�n ilk kadA�n hA?kA?mdarlarA� TA?rk kadA�nlarA�dA�r. Biri TA?rkan Sultana��dA�r, diAYeri de Raziye Sultana��dA�r. DA?nyadaki ilk kadA�n sultanlar TA?rklerden A�A�kmA�AYtA�r.

Daha sonra OsmanlA� dA�neminde kadA�nlarA�n statA?sA?, denizlerin A�ekiliAY dA�nemini andA�rA�r. Bir FransA�z gazetecinin dediAYi gibi OsmanlA� Devletia��nde kadA�nlar gA�rA?nmezlikleriyle vardA�r. Yolda gA�zA?kmezler, iAYte gA�zA?kmezler, camda gA�zA?kmezler. Kafes arkasA� dediAYimiz kafesli pencere A�rtA?leri o dA�nemde yapA�lmA�AYtA�r. Biraz bizans kA?ltA?rA?, biraz fars kA?ltA?rA? nedeniyle kadA�n artA�k eve kapanan, evde varlA�AYA�nA� mecburiyetinde sA?rdA?rmek zorunda kalanlardA�r. ErkeAYin dA�rt karA�sA�ndan biri olabilir, evliliAYi sadece dini nikahtA�r, A�oAYu zaman evlendiAYi erkeAYi evlendiAYi gece gA�rA?r. Mirasta erkekle eAYit paya sahip deAYildir, velayet hakkA� yoktur. Daha da A�nemlisi boAYanmayA� bA�rakA�n hayata geA�irmek, talep etme hakkA� da yoktur. KocasA�nA�n akA�l saAYlA�AYA� veya yanlA�AY eAYilimler iA�inde olmasA� dA�AYA�nda boAYanma hakkA� yoktur. OsmanlA� Devletia��nde ilk nA?fus sayA�mA� 2. Mahmut dA�neminde yapA�lmA�AY, sadece erkekler ve hayvanlar sayA�lmA�AYtA�r. KadA�nlar nA?fustan dahi sayA�lmamA�AYtA�r.a�?

a�?CUMHURA�YET BA�R KADIN DEVRA�MA�DA�Ra�?

Sonra denizlerin yA?kseliAYe geA�tiAYini ve bu A?lkenin topraklarA�nda yaAYayan tA?m kadA�nlarA�n kul olmaktan A�A�kA�p yurttaAY olma kimliAYine kavuAYtuklarA� dA�nem, bir kez daha minnet ve AYA?kranla andA�AYA� Aziz AtatA?rk ile birlikte olduAYunu dile getiren Alpago AYunlarA� kaydetti: a�?A�ki kanatlA� bir kuAY dA?AYA?nA?n demiAYtir AtatA?rk; onun yA?kselebilmesi iA�in iki kanadA�nA� da kullanmasA� gerekir. Bir kanadA�nA� kA�rarsanA�z o kuAY ne yA?kselebilir, ne uA�abilir. A�nsanlA�k da iki kanatlA� kuAY gibidir. KadA�nlar ve erkekler birlikte o kuAYu havalandA�rA�p yA?celtebileceklerdir. A�A?nkA? Aziz AtatA?rka��A?n iki temel A?lkA?sA? vardA�r. Bir tanesi TA?rkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar olacaktA�r, ikincisi de A�aAYdaAY uygarlA�k seviyesindeki A?lkeleri aAYacaktA�r. Bu nasA�l olacaktA�r? KadA�n erkek bu yolu yan yana yA?rA?yerek olacaktA�r. Bu nedenle A�ncelikle Tevhid-i Tedrisat yasasA� dediAYimiz, eAYitimde kA�z ve erkek A�ocuklarA� iA�in fA�rsat eAYitliAYi saAYlanmA�AY, eAYitim bir kurallar bA?tA?nA?ne baAYlanmA�AYtA�r. ArtA�k laik eAYitim, bilimsel eAYitim ve hayata dA�nA?k eAYitim adA� altA�nda tA?m okullar dini eAYitim dA�AYA�nda Maarif BakanlA�AYA�a��na baAYlanmA�AYtA�r. BA�ylece kA�z A�ocuklarA�nA�n kaA�ar gA�A�er, gizli saklA� okumalarA� deAYil, erkek A�AYrencilerle beraber eAYitim hayatlarA�na devam etmelerinin kapA�larA� aA�A�lmA�AYtA�r. A�stihdamda kadA�n ve erkek birlikte iAY kurabilir hale getirilmiAY, A�alA�AYma hayatA�nA�n esaslarA� dA?zenlenmiAYtir.

Cumhuriyet gerA�ekten bir kadA�n devrimidir.medeni yasa ile beraber kadA�nlar artA�k bu cumhuriyetin onurlu, aydA�n, eAYit yurttaAYlarA� olmanA�n onuruna ulaAYmA�AYlardA�r. Evlilik resmi bir gA�revli A�nA?nde iradenin yA?ksek sesle beyanA� yoluyla ifade edilir olmasA�yla, evlilik yaAYA�nA�n 18 olmasA�yla, boAYanma kararA�nA�n kadA�na tarafA�ndan verilmesiyle, boAYanma kararA�nA�n erkek tarafA�ndan deAYil, hakimler tarafA�ndan verilmesiyle, kadA�nlar aile hukuku iA�indeki eAYit haklarA�na kavuAYabilmiAYlerdir.Sonra cumhuriyetin kuruluAYundan on sene iA�inde TA?rkiyea��de kadA�nlar siyasi haklarA�na kavuAYmuAYlardA�r. 1933, 1934 ve 1935a��te peAY peAYe yapan anayasa deAYiAYiklikleriyle kadA�nlarA�n da belediye baAYkanA�, belediye meclis A?yesi, milletvekili seA�ilme haklarA�na kavuAYmuAYlardA�r.a�?

KonferansA� baAYta CKD olmak A?zere sivil toplum kuruluAYu temsilcileri, sivil toplum kuruluAYu yA�neticileri ve vatandaAYlar izledi.