Zonguldak’ta binalar güvenli mi?

Zonguldak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürü Şenol Ayyıldız, Kahramanmaraş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki ve son olarak Hatay merkezli 6,4 büyüklüğündeki depremlerin 11 il de büyük yıkımlara ve can kayıplarına neden olması sebebiyle Zonguldak’ta vatandaşların yaşadığı binaların güvenli olup olmadığıyla ilgili soruların sıkça geldiğini belirterek, bir açıklama yaptı.

Zonguldak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğünden yapılan açıklama şöyle: “Bilindiği üzere yüzyılın felaketi olarak adlandırılan Kahramanmaraş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki ve son olarak Hatay merkezli 6,4 büyüklüğündeki depremler 11 ilimizde büyük yıkımlara ve can kayıplarına neden olmuştur. Yaşanan bu depremler nedeniyle ilk akla gelenlerden biri de yaşadığımız binaların güvenli olup olmadığı sorusudur. Depremler sonrası yaşanan süreçte Müdürlüğümüze gelen talepler doğrultusunda tüm ülkede olduğu gibi Zonguldak ilimizde de birçok vatandaşımız depremlerin yarattığı tedirginlikle binalarının risk durumları, kime ve nasıl risk tespiti yaptırabilecekleri gibi sorulara cevap aramakta olduğunu gördük. Bu nedenle hem vatandaşlarımızı bilgilendirmek hem de oluşan bilgi kirliliğinin önüne geçmek amacıyla açıklama yapmak gereğini duyduk.

Öncelikle binasının risk durumunu merak eden vatandaşlarımız 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında Bakanlığımızca lisanslandırılmış firmalara müracaat edebilirler. Lisanslı firmaların bilgileri İl müdürlüğümüz sayfası ve sosyal medya hesaplarında paylaşılmış olup müdürlüğümüzden de temin edilebilir. Kanun kapsamında tapuda hissedar olan bir malik bile lisanslı firmaya başvurarak bedeli karşılığında binasının risk tespitini yaptırabilir. Vatandaşlar risk tespiti için lisanslı firmaya başvurularını https://kentseldonusum.csb.gov.tr/?AspxAutoDetectCookieSupport=1 internet adresinden e-Devlet Kapısını kullanarak A.R.A.A.D. Sistemin üzerinden yapabilmektedir. Başvurunun lisanslı firma tarafından kabul edilmesinin ardından lisanslı firma tarafından başvuru sahibinin binasında yapılan çalışmalar neticesinde A.R.A.A.D. sisteminde riskli bina tespit raporu hazırlanır ve İl müdürlüğümüze rapor gönderilir. İl Müdürlüğümüz tarafından yerinde yapılan tespitler ve hazırlanan rapor neticesinde söz konusu binanın riskli veya risksiz olduğuna karar verilip durum ilgili belediyesi ve tapu müdürlüğüne bildirilir. Tapu müdürlüğü tarafından binanın tapu kaydına riskli yapı şerhi konularak durum tapuda kayıtlı tüm maliklere tebliğ edilir. Tebliğden itibaren maliklerin 15 gün süre içerisinde karara itiraz hakkı mevcuttur. Bu süre içerisinde itiraz etmek isteyen malik veya malikler Müdürlüğümüze dilekçe ile itirazda bulunabilirler. Müdürlüğümüze gelen itiraz neticesinde söz konusu riskli yapı raporu itiraz komisyonuna gönderilir. İtiraz komisyonunca söz konusu itiraz kabul edilmesi halinde bina risksiz bina olarak onaylanır ve bina tapu kaydındaki riskli yapı şerhi kaldırılır. Söz konusu 15 günlük itiraz süresi içerisinde herhangi bir itirazın olmaması veya itiraz komisyonunca itirazın reddedilmesi durumunda ise söz konusu bina riskli yapı olarak kesinleşir. Binanın riskli yapı olarak kesinleşmesinin ardından Müdürlüğümüzce ilgili belediyesine durum bildirilerek söz konusu binanın maliklerine yıkım için süre verilmesi istenir. İlgili belediyesince bina maliklerine yıkım için önce en az 60 gün bu süre sonunda yapının yıkılmaması halinde ise en fazla 30 gün daha süre verilir ve süre sonunda yıkılmayan binalar için hak sahiplerinin de görüşü alınarak elektrik, su ve doğal gaz verilmemesi ve verilen hizmetlerin durdurulması ilgili kurum ve kuruluşlardan istenir. İdarenin talebi üzerine, ilgili kurum ve kuruluşların riskli yapılara verilen elektrik, su ve doğal gaz gibi hizmetlerini durdurması zorunludur. Maliklere verilen süreler içerisinde maliklerce yıktırılmayan riskli yapılar mülki amire bildirilir ve bu yapıların tahliyesi ve yıktırma işlemleri, mülkî amirler tarafından sağlanacak kolluk kuvveti desteği ile İdarece yapılır veya yaptırılır. Riskli yapısını güçlendirmek isteyen malikler riskli yapının yıktırılması için kendilerine verilen süreler içerisinde güçlendirmenin teknik olarak mümkün olduğunu tespit ettirip Kat Mülkiyeti Kanununun 19 uncu maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen şekilde güçlendirme kararı alarak güçlendirme projesi hazırlatıp imar mevzuatı çerçevesinde ruhsat almak zorundadır. Söz konusu güçlendirme, ruhsatı veren idare tarafından belirlenecek süre içerisinde tamamlandıktan sonra tapu kaydındaki riskli yapı şerhinin kaldırılması için maliklerce Müdürlümüze başvurulur.

6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında riskli yapı sürecini özetleyecek olursak kısaca bu şekildedir. Şunu da belirtmeliyim ki kanun kapsamında yapılan bu tespit binaların risk durumunu görmek adına yapılan hızlı bir tespit olup binanın riskli bulunması halinde yapının yıkılması öncelikli ve zaruridir. Güçlendirmeye esas daha detaylı tespit yaptırmak isteyen vatandaşlar Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği kapsamında binalarının deprem testini yine Bakanlığımızca lisanslandırılmış firmalara yaptırabilirler.

6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında vatandaşımız ne gibi muafiyet ve yardımlardan yararlanabilir bunlardan bahsedecek olursak; öncelikle riskli bina hak sahiplerine daire başı 18 ay boyunca 1.200,00.-TL, riskli binada ikamet eden kiracılara ise bir defaya mahsus 2.400,00.-TL kira yardımı yapılmaktadır. Bu rakamlar Zonguldak ili için belirlenen fiyatlar olmakla birlikte her yıl başı güncellenmektedir. Kira yardımı almak istemeyen hak sahibi veya kiracılar ise Bakanlığımızın sunduğu kredi desteğinden yararlanabilmektedir. Bunun yanında riskli yapının yerine yapılacak yeni yapı için ilgili kanunlar çerçevesinde alınan belediye harçlarına, tapu ve kadastro harçlarına, noter harçlarına, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu uyarınca damga vergisine tâbi kâğıtlar sebebiyle alınan damga vergisine, 8/6/1959 tarihli ve 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu uyarınca alınan veraset ve intikal vergisine ve kurum ve kuruluşlarca döner sermaye ücreti adı altında alınan bütün ücretler ile riskli olarak tespit edilen yapı ile bu yapının yerine yapılacak yeni yapıya ilişkin olarak belediye meclisi kararı ile belirlenen ve alınan her türlü ücrete muafiyet sağlanmaktadır.

Riskli yapı süreçleriyle ilgili kafalardaki soru işaretlerini bir nebze olsun giderebildiğimizi umuyorum. Vatandaşlarımız İl Müdürlüğümüz iş ve işlemleri dahilindeki tüm konularda İl Müdürlüğümüzle her zaman irtibat sağlayabilirler. Son olarak ülkece zor zamanlar geçirdiğimiz şu günlerin bir an evvel sona ermesini temenni eder depremlerde yakınını kaybeden vatandaşlarımıza başsağlığı, yaralananlara acil şifalar vefat eden vatandaşlarımıza da Allah’tan rahmet dilerim.